مهمترین قوانین والیبال که باید بدانید

در این مقاله لیست کامل قوانین والیبال را توضیح داده‌ایم. اگر به ورزش والیبال علاقه دارید در ادامه مطلب با ما همراه باشید.

لیست کامل قوانین والیبال

قوانین اساسی در انواع ورزش والیبال یکسان است. بازی معمولاً با دو تیم سازماندهی شده در دو طرف یک تور برگزار می شود. هر تیم سعی می کند با ارسال توپ از روی تور به حریف خود امتیاز کسب کند و هدف آن ضربه زدن توپ به زمین برای پایان هر رالی است.

در ادامه لیست قوانین والیبال را ارائه می کنیم.

• تعداد بازیکنان والیبال در هر طرف زمین شش نفر است که تیم ها با یک تور در وسط از هم جدا شده اند.
• تیمی در ابتدای بازی مالک توپ خواهد بود که در پرتاب سکه توسط داور برنده شده باشد. هدف سرور این است که توپ را از روی تور و در پشت خط پایه به نیمه زمین تیم حریف بزند تا یک رالی آغاز شود.
• هر تیم حداکثر مجاز به سه لمس متوالی توپ هستند و پس از آن باید توپ را به زمین حریف برسانند. بازیکنی که سرویس را دریافت می کند، سعی در کنترل توپ دارد و آن را در جهت یکی از هم تیمی های خود می فرستد.
• بازیکنی که ضربه دوم را دریافت می‌کند معمولاً «پاسور» است که توپ را تا حد امکان نزدیک به لبه تور می‌برد و ضربه‌ای را ایجاد می‌کند که هم تیمی های او بتوانند در زمین حریف وارد کنند.
• تیم حریف با قرار گرفتن بلندترین و ورزشکارترین بازیکنان خود در نزدیکی تور سعی می کند مسیر توپ را مسدود کند و رالی تا زمانی که یکی از تیم ها مرتکب خطا شود یا توپ به زمین برخورد کند، ادامه می یابد.
• قبل از شروع هر رالی و زدن سرویس بازیکنان باید در جهت ساعتگرد مناطقه بازی خود را به صورت چرخشی تغییر دهند. سرویس زن در انتهای زمین و در منطقه سرویس می ایستد و بقیه بازیکنان طبق آن می چرخند.
• بازیکنان ردیف جلو و عقب در والیبال در هر چرخش باید در جای قانونی مشخص شده قرار بگیرند و بعد از زدن سرویس هر کدام در منطقه توپ گیری و یا دفاعی خود مستقر شوند. در صورت جابه جایی اشتباه دو نوع خطای طولی و عرضی از طرف داور اعلام می شود.
• منطقه سرویس طولی برابر با 9 کتر محسوب می شود که بازیکن سرویس زن برای شروع هر رالی می تواند به صورت ضربه شیبدار یا عمقی توپ را به سمت زمین حریف بزند. هنگام سرویس زدن جایگاه بازیکنان بایستی در زمین حفظ شود.

خطاهای والیبال

• خطای عرضی: 3 بازیکنان والیبال که در چیدمان خط جلو هستند نمی توانند در حین یک رالی از منطقه خود جابه جا شوند. در صورت این اتفاق خطای عرضی اعلام می شود. این مورد برای 3 بازیکن ردیف عقب نیز صدق می کند و هر بازیکن باید در محدوده خود حرکت کند.
• خطای طولی: اگر در یک رالی بازیکنان والیبال ردیف جلو به قدری عقب بیایند که از منطقه بازیکنان عقب، رد شوند و عقب تر بروند خطای طولی اعلام می شود. این قانون در مورد بازیکنان ردی عقب در صورت جلوتر رفتن و رد شدن از بازیکنان جلویی هم صدق می کند.
• خطای 8 ثانیه: سرویس زننده توپ برای شروع هر رالی حداکثر 8 ثانیه پس از سوت داور وقت دارد تا سرویس خود را بزند و در صورت طولانی شدن این زمان خطا محسوب شده و تیم سرویس را از دست می دهد.
• خطای خط: هنگام سرویس زدن اگر بازیکن سرویس زن پایش روی خط دورتادور زمین باشد، خطای خط گرفته می شود.
• خطای خط زیر تور: به موازات تور والیبال یک خط جداشونده دو تیم بر روی زمین کشیده شده است که اگر در حین بازی، هر یک از اعضای بدن بازیکنان جلو از این خط عبور کند، خطای خط زیر تور برای آن تیم گرفته می شود.
• خطای تور: طبق یک باور غلط برخورد بازیکنان با تور والیبال خطا محسوب می شود، ولی اینطور نیست. بلکه برخورد دست بازیکن با نوار بالای تور در هر شرایطی چه عمدی چه سهوی توسط داور خطا اعلام می شود.
• خطای دو ضرب: زمانی که در یک رالی یک بازیکن بیش از دوبار توپ را لمس کند و به آن ضربه بزند خطای 2 ضرب اعلام می شود.
• خطای چهار ضرب: هر زمان توپ درون یک نیمه زمین والیبال وارد شود، بازیکنان با حداکثر 3 لمس توپ باید آن را به زمین حریف برسانند. اگر بیشتر از سه ضربه متوالی توسط بازیکنان یک تیم به توپ زده شود، خطای 4ضرب گرفته می شود.
• خطای حمل: اگر بازیکن والیبال در دریافت توپ و ضربه زدن مکث کند و یا طوری رفتار کند که از نظر داور توپ را در دستان خود گرفته است، خطای حمل اعلام می شود.

اندازه زمین و توپ والیبال

• طبق دستورالعمل های FIVB و قوانین والیبال، زمین والیبال 18 متر (59 فوت) طول و 9 متر (29.5 فوت) عرض دارد.
• زمین والیبال به دو نیمه 9 متری (29.5 فوت) تقسیم شده و دارای یک تور است. بالای تور والیبال 2.43 متر (7.97 فوت) تور برای مردان و 2.24 متر (7.35 فوت) برای مسابقات زنان است.
• خط حمله ای که زمین جلو و عقب زمین را جدا می کند در دو طرف دو نیمه 3 متر (10 فوت) از تور است.
• وزن توپ والیبال مورد تایید FIVB، 260-290 گرم (9.2-9.9 اونس) و محیطی برابر 65-67 سانتی متر (25.5-26.5 اینچ) با psi 4.3-4.6 است.

سیستم امتیازدهی والیبال

• بر اساس قوانین والیبال، مسابقات شامل پنج ست هستند. چهار ست اول تا زمانی بازی می شود تا یک تیم 25 امتیاز کسب کند. حال اگر تیم ها هر کدام در دو ست بعد از چهار ست مساوی شوند، ست پنجم با امتیاز 15 بازی می شود.
• رایج ترین روشی که در مسابقه والیبال می توان امتیاز کسب کرد، زدن توپ به زمین تیم مقابل است. با این حال، تیم‌ها می‌توانند یک امتیاز را به دلیل خطاها از دست بدهند.
• هر رالی برای یک امتیاز بازی می شود و تیمی که در رالی برنده شود و یک امتیاز کسب کند، برای امتیاز بعدی سرویس می زند.
• اگر بازی با تساوی 24-24 در 4 ست اول یا 14-14 در ست پنجم مساوی شود، آن ست تا زمانی ادامه می یابد که یکی از تیم ها دو امتیاز از تیم دیگر برتری داشته باشد.

بازیکنان والیبال و موقعیت آنها

شش والیبالیست از هر تیم در زمین حضور دارند که می توانند در پنج پست پاسور، دفاع وسط، دریافت کننده قدرتی، پشت خط زن و لیبرو بازی کنند.

در ادامه هر یک از این نقش ها را توضیح می دهیم:

• پاسور (setter): وظیفه پاسور توپ گیری خوب و تنظیم توپ برای هم تیمی ها است. پاسور باید بهترین پاس را به مهاجمان تیم خود بدهد. سرویس و دفاع خوب هم از وظایف پاسور محسوب می شود.
• بلوکر میانی (middle blocker): مدافعین وسط در تیم والیبال هم در حمله و هم در دفاع بازی می‌کنند. آنها نقش محوری در تیم دارند و بهترین دفاع را باید داشته باشند. آنها جلوی توپ هایی که از زمین حریف وارد می شوند دفاع می کنند و همچنین توپ هایی که به سمت وسط زمین می رسند را مهار می کنند.
• پشت خط زن (opposite diagonal): این بازیکن مهاجم اصلی تیم است و وظیفه بسیار حساسی در تیم دارد. او در سمت چپ زمین والیبال بازی می کند و اسپک بسیار قوی، دفاع و توپ گیری خوب، دریافت توپ و قدرت حمله عالی باید داشته باشد. در واقع توپ والیبال را باید از مقابل دفاع حریف به زمین مقابل بزند و به امتیاز تبدیل کند.
• دریافت کننده قدرتی (power receiver): بازیکن دریافت کننده قدرتی در سمت جلوی زمین قرار دارد و همچنین مدافع اصلی در برابر پشت خط زن تیم حریف است. پس باید دریافت قوی و قدرت حمله بالایی داشته باشد. همچنین در توپ گیری و دفاع و پاس دادن باید مهارت لازم را داشته باشد.
• لیبرو (libero): لیبرو یکی از منحصربه‌فردترین موقعیت‌ها در تیم والیبال است. لیبروها لباسی متفاوت با سایر اعضای تیم می پوشند و می توانند برای هر عضوی از زمین عقب بنشینند. یک لیبرو در درجه اول دریافت خوب و توپ گیری اول پس از سرویس تیم حریف را بر عهده دارد. پس چابکی و قدرت جابه جایی سریع از مزیت های مهم لیبرو است. همچنین برای پاس دادن، بازگرداندن توپ و کمک به مهاجمان تیمش با مهارت های دفاعی خود باید مهارت داشته باشد.

داورهای والیبال

تعداد داوران والیبال 10 نفر است. دو داور در دو طرف تور والیبال در کنار تیرک قرار می گیرند که یک نفر داور اصلی است و بالای تور می‌نشیند و دیگری داور سرویس می باشد که روبروی داور اصلی در کنار تیرک دیگر تور والیبال می‌ایستد.

4 نفر داور در چهارگوشه زمین قرار دارند که با بالابردن پرچم خطاها را به داوران اصلی اعلام می کنند. 2 داور هم به‌عنوان ذخیره و 2 نفر دیگر نیز به نام‌های منشی و کمک منشی پشت میز می‌نشینند که مسئول ثبت امتیازات و تخلفات هستند.

اصطلاحات ورزش والیبال

• Ace: سرویسی که بدون تماس با زمین حریف، مستقیماً در زمین حریف فرود می‌آید و امتیاز می‌آورد.
• Assist: یک پاس که مستقیماً منجر به امتیاز می‌شود.
• Attack: یک بازی تهاجمی که در آن یک بازیکن تلاش می‌کند توپ را بالای تور بزند.
• Back Row Attack: حمله‌ای که توسط یک بازیکن ردیف عقب با پریدن از پشت خط حمله انجام می‌شود.
• Block: یک عمل دفاعی که در آن بازیکنان تلاش می‌کنند حمله حریف را در تور رهگیری یا منحرف کنند.
• Dig: یک حرکت دفاعی برای جلوگیری از برخورد توپ به زمین پس از یک حمله است.
• Set: یک بازی تاکتیکی که در آن توپ به هوا پرتاب می‌شود تا یک هم‌تیمی بتواند حمله کند.
• Kill: یک حمله موفق که منجر به یک امتیاز می‌شود.
• Net: به معنای تور است.
• Outside Hitter (Left Side Hitter): مهاجم ردیف جلو مسئول حمله و بلاک کردن.
• Middle Blocker: یک بازیکن ردیف جلو متمرکز بر بلاک کردن و حملات سریع.
• Setter: سازنده بازی که ست‌ها را به مهاجمان تحویل می‌دهد.
• Right Side Hitter: یک مهاجم مستقر در سمت راست زمین، اغلب مهاجمان سمت چپ مقابل را بلاک می‌کند.
• Timeout: وقفه‌ای در بازی که توسط یک مربی یا تیم برای بحث در مورد استراتژی یا استراحت فراخوانده می‌شود.
• Match: شامل مجموعه‌ای از ست‌ها است؛ معمولاً یک تیم باید سه از پنج ست را برنده شود.
• Chalk Talk: جلسه‌ای که در آن مربیان در مورد استراتژی‌ها و برنامه‌های بازی بحث می‌کنند.
• Float Serve (سرویس شناور): این سرویس طوری زده می شود که توپ خیلی آروم و بی‌نظم حرکت می‌کند و مسیرش را نمی توان پیش بینی کرد.
• Topspin Serve (سرویس چرخشی): این سرویس طوری زده می شود که توپ خیلی سریع می چرخد و به محض اینکه به زمین نزدیک شد، سریع می افتد.
• Down Ball (توپ آهسته): یک نوع حمله خاص است که بازیکن خیلی بالا نمی‌پرد و با قدرت کم توپ را به زمین حریف می‌زند. این کار بیشتر برای کنترل بازی و گول زدن حریف استفاده می شود.

سوالات متداول

والیبال چند ست دارد و امتیاز هر ست چقدر است؟

مسابقات والیبال شامل پنج ست هستند. چهار ست اول تا زمانی بازی می شود تا یک تیم 25 امتیاز کسب کند. حال اگر دو تیم با هم مساوی شوند، ست پنجم با ۱۵ امتیاز شروع می شود.

تعداد بازیکنان والیبال چقدر است؟

تعداد بازیکنان والیبال در هر تیم برابر با ۶ نفر و در نتیجه مجموعا ۱۲ نفر است.

قوانین والیبال 4 نفره چیست؟

• زمین والیبال 4 نفره کوچکتر از زمین استاندارد است و معمولاً ابعاد آن 18 در 9 متر است.
• هر تیم تنها 4 بازیکن دارد.
• هر تیمی که بتواند توپ را به زمین حریف بزند یا حریف مرتکب خطا شود، یک امتیاز کسب می‌کند.
• هر ست تا 21 امتیاز ادامه می‌یابد و برای پیروزی، اختلاف 2 امتیاز لازم است. ست سوم معمولاً تا 15 امتیاز ادامه می‌یابد.
• پس از هر سرویس موفق، بازیکنان هر تیم به صورت ساعتگرد جابجا می‌شوند.
• هر تیم مجاز است حداکثر 3 بار توپ را لمس کند. نگه داشتن یا پرتاب کردن توپ، خطا محسوب می‌شود.
•  بازیکنانی که در خط عقب قرار دارند، نمی‌توانند بالای تور حمله کنند مگر اینکه پشت خط 3 متری باشند.
• لمس تور توسط بازیکنان خطا محسوب می‌شود، اما بلاک کردن توپ مجاز است.
  تیمی که امتیاز کسب کند، حق سرویس زدن را به دست می‌آورد.

جمع بندی

والیبال یکی از سرگرم کننده ترین، مهیج ترین و محبوب ترین ورزش های جهان است. در این مقاله لیست قوانین والیبال و خطاهای آن را توضیح دادیم که امیدواریم برای شما مفید بوده باشد.

اگر سوال یا ابهامی دارید می توانید در بخش نظرات بپرسید و در اسرع وقت پاسخ خود را دریافت کنید.

مقالات مرتبط:

• ابعاد زمین والیبال
• ارتفاع تور والیبال
• وزن توپ والیبال
• فواید والیبال

دسته های والیبال:

• لوازم والیبال
• توپ والیبال
• کفش والیبال
• لباس والیبال