فکری و نشانه روی

ورزش های فکری و نشانه روی

شطرنج (Chess)

بازی شطرنج یکی از ورزش های فکری است که در سده ششم میلادی از شمال غربی هند راه خود را آغاز کرد. در آن زمان شاهان هند برای یادگیری ارزش های دلاوری، جنگ را مدلسازی کردند. انها از بازی های فکری که می توانست قدرت فکر سربازان را بسنجد هیچ بهره ای نمی بردند. بازی ابداع شده چاتورانگا (به معنای ۴ عضو: ارابه ها، فیل ها، سواره نظام و پیاده نظام) نام گرفت. بعد از آن در زمان ساسانیان این بازی به ایران وارد شد و با اندکی تغییرات در قوانین بازی با نام چَترنگ در زمان انوشیروان رواج یافت. با فتح قلمرو ساسانیان توسط اعراب نام شطرنج بر این بازی انتخاب شد. اواخر قرن نوزدهم رقابت های قهرمانی شطرنج جهان پایه گذاری شد و مقام استاد بزرگ معتبرترین مقامی است که به یک بازیکن شطرنج بعد از سطح قهرمانی جهان داده می شود. شطرنج یک بازی دونفره بوده و بر روی صفحه شطرنج با استفاده از مهره هایی که هر کدام به شکل بخصوصی حرکت می کنند، انجام می گیرد. هدف از بازی فکری شطرنج مات کردن حریف به طریقی است که شاه هیچ راه فراری نداشته باشد و شکست، اجتناب ناپذیر باشد. تاک تیک های چنگال و آچمز در این بازی فکری کاربرد داشته و تساوی طرفین پات گفته می شود.

خرید لوازم شطرنج از سایت ایران اسپورتر

بازی های فکری هوش میانه (ID)

افراد کم توان ذهنی یا دارای معلولیت ذهنی را افراد معلول با هوش میانه می گویند که مجموعه ورزش های فکری برای این افراد در سطح جهانی برگزار می شود. ورزش های معلولین با هوش میانه با ۱۵ رشته در جهان فعال می باشد. افراد با هوش میانه با انجام بازی های فکری و ورزش های مورد نیاز جهت حفاظت از مفاصل و استخوان هایشان قادر به کنترل وزن و افزایش سلامت روان و کاهش اضطراب درونی شان هستند. توانمندی های این افراد و نیازسنجی آنها در دسترسی به امکانات ورزشی ضروری و با اهمیت بوده و حضورشان در فعالیت های ورزشی، تاکیدی بر قرارگیری آنها در جریان اصلی زندگیست. انجمن ورزش های فکری افراد کم توان ذهنی سال ۱۳۷۰ با کمک آقای خسروی وفا و در رشته های (فوتسال، شنا، تنیس روی میز، دومیدانی و دو صحرانوردی) آغاز به کار کرد. افراد با هوش میانه سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ در رشته فوتسال مدال های رنگینی از آن ایران کردند. پیمان نصیریان نیز در رشته دومیدانی پاراالمپیک لندن مدال طلا کسب کرد.

بازی فکری (Mind Sports)

اولین بار سال ۱۹۹۶ تونی بوزن بازی فکری تخته نرد را به عنوان یک ورزش ذهنی توصیف کرد او بنیانگذار المپیاد ورزش های ذهنی بود. به هر بازی که در آن فعالیتی ذهنی و هدفدار باشد و در ذهن و روحیه هر شخصی تمرکز ایجاد کند، بازی فکری گویند. این بازی ها و ورزش های فکری هم به صورت انفرادی و هم گروهی برگزار می گردد. در یک بازی فکری جدا از لذت و هیجان میزان IQ و EQ و توانایی های فکری افراد نیز به چالش کشیده می شوند. بازی های فکری در چند نوع دسته بندی می شوند:

• بازی های فکری رومیزی (Board Games): بازی هایی که روی یک کاغذ یا تخته طراحی شده انجام می شود مانند ابلون، اتللو، کریدور و کتان

• بازی های فکری پازلی (Puzzle Games): بازی هایی که از قرار گرفتن صحیح قطعاتی در کنار هم با روشی منطقی انجام می شود مانند پازل های مسطح، پازل ۳ بعدی و روبیک

•  بازی های اتاق فرار (Escape room): بازی های فعالیت محور که در آن با کشف سرنخ ها و حل معما و پردازش اطلاعات دریافتی از محیط به کشف هدف کمک می کند.

• بازی های کارتی (Card Games): بازی های اونو ، استوژیت ، دکتر اکتشاف ، تیزبین

•  بازی های فکری کاغذی و نوشتاری (Paper & Pencil Games): سودوکو ، جدول کلمات

•  بازی های مهارتی حرکتی (Game of Physical Skill): جنگا ، برج هانوی ، کاپوچینو

•  بازی های نقش آفرینی (Role-playing Game): پانتومیم ، بازی گروهی مافیا

بیلیارد (Billiard)

بازی فکری بیلیارد از اروپای شمالی و گجویای فرانسه بر روی میزهای پوشیده از پارجه سبز شبیه چمن آغاز شده است. میزها دارای شش حفره و یک حلقه و چوبی عمود بر میز به عنوان سپر بودند. توپ ها توسط یک چماق هل داده می شدند تا از حلقه رد شده و در حفره ها جای گیرند. بیلیارد از کلمه بیلارت به معنی نوعی چوب سفت و کلمه بایل یه معنی نوعی توپ گرفته شده است. قرن هجدهم حلقه و سپر از میزها حذف شدند و سال ۱۸۵۰ میز بیلیارد به شکل کنونی درآمد. در آن زمان بازی اسنوکر با ۲۲ توپ و بیلیارد انگلیسی با ۳ توپ برگزار می شد. امروزه پوشش میز بیلیارد از جنس پلی استر و پشم و شیشه بوده و تقریبا ۱۳۷ در ۲۷۴ سانتیمتر می باشد. چوب بیلیارد ۱.۴۷ سانتیمتر و وزن آن حدود ۵۱۰ تا ۵۹۵ گرم و نوک چوب از جنس کائوچو می باشد. در دسته بندی جهانی ورزش های فکری بیلیارد شامل دو رشته ۱. پاکت بیلیارد و ۲. اسنوکر است. در ایران به توپ بیلیارد، شار گفته می شود و بیشتر اسنوکر بازی می شود که شامل ۲۱ توپ با رنگ های مختلف و امتیازات متفاوت می باشد. 

بولینگ (Bowling)

بازی بولینگ به ۵۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بازمی گردد که در آن زمان مصریان باستان با کمک سنگی گرد به جای توپ به سمت ۹ سنگی که به شکل گنبد بوده و کنار هم چیده شده بودند، به صورت چرخشی پرتاب می کردند. بعدها در دانمارک این بازی پرتاب توپ سنگی در فاصله ۲۰ متری تا هدف ها انجام می گرفت. مسابقات بولینگ از قاره اروپا و اسکاندیناوی آغاز شده و سال ۱۸۱۸ به آمریکا وارد شد. قرن ۱۹ بولینگ طرفداران زیادی پیدا کرد و تعداد پین های هدف به ۱۰ عدد افزایش یافت. این ورزش های فکری تفریحی سال۱۳۸۰ در ایران دارای فدراسیون شد. وزن توپ های بولینگ از ۶ پوند تا ۱۶ پوند متغیر است‌ (هر پوند ۴۵۰ گرم) . جنس رویی توپ ها پلی اتیلن بوده و داخل آنها استوانه ای شبیه گچ با تعدادی زائده قرار دارد که به چرخیدن توپ وتعیین جهت آن کمک می کند. نوع کفش در بازی های فکری بولینگ بخاطر خوب سر خوردن روی لاین پرتاب، مهم است. پین ها از جنس چوب و لایه رویی فایبرگلاس هستند با ارتفاع ۲۵ سانتیمتر و وزن ۱.۳۸۰ کیلوگرم که در فاصله ۲۰ سانتیمتری ازهم به شکل مثلث چیده می شوند. نحوه گام برداشتن و قرارگیری دست و پای مخالف قبل از پرتاب و زدن بهترین ضربه جهت انداختن ۱۰ پین،دارای قواعدی خاص می باشد.

ورزش های نشانه گیری تیر و کمان (Archery)

تیراندازی با کمان جزء اولین سلاح هایی است که انسان ساخته و برای شکار و یا حفاظت از خود در نبردها استفاده می کرده است. به نظر می رسد از ۵۰ هزار سال پیش تا کنون انسان ها از بازی های فکری و تیر و کمان چوبی استفاده می کردند. در داستان های باستانی اساطیر و همچنین حماسه های ایرانی ورزش های نشانه گیری تیر و کمان حضوری پررنگ داشته است. تیراندازی با کمان یک هنر، ورزش، مهارت بوده و تمرکز دقیق و ادراک صحیح به ورزشکارانش هدیه می کند. قدیمی ترین نشانه های تیروکمان در استیلمور شمال هامبورگ آلمان پیدا شده است. مسابقات تیر و کمان در ۲ رشته کمان کامپوند و ریکرو برگزار می گردد. رقابت ها شامل دو راند با شلیک حداقل ۳۰ تیر در هر راند می باشد. هدف، صفحه ای دایره ای (سیبل) با قطر ۱۲۵ سانتیمتر و ۱۰ حلقه رنگی روی آن است. در ورزش های نشانه روی تیرها فایبرگلاس، چوب و آلومینیوم بوده و طول آن ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر است.

ورزش نشانه گیری تیراندازی (Shooting)

نخستین باشگاه های تیراندازی در آلمان حدود قرن ۱۴ میلادی راه اندازی شد. قرن ۱۵ میلادی با اختراع اسلحه آتشین، اهمیت ورزش های نشانه گیری تیر و کمان در جنگ ها روبه کاهش گذاشت و پس از آن اسلحه وسیله ای برای شکار، سرگرمی و حتی مسابقات شد. اوایل قرن ۱۶ میلادی اسلحه گرم و تفنگ های لوله بلند طرفداران زیادی را جذب کرد. اولین مسابقات رسمی تیراندازی قرن ۱۹ آغاز شد و المپیک ۱۸۹۶ آتن در بین ۹ رشته ورزشی بیشترین شرکت کننده را داشت. این ورزش رقابتی، سرعت عمل و دقت بالایی را می طلبد. مهارت و تمرکز زیاد ورزشکاران در شلیک به موقع و همچنین عکس العمل سریع، بسیار اهمیت دارد. تیراندازی در ۴ رشته ورزش های نشانه روی: ۱. تفنگ(اسلحه گرم و یا سلاح بادی) ۲. تپانچه(اسلحه کمری یا تفنگ کوچک) ۳. اهداف متحرک(دیسک هایی به رنگ نارنجی با قطر ۱۱۰ میلیمتر و از جنس گچ و قیر) ۴. تفنگ ساچمه زنی(وزن ساچمه ها ۲۴.۵ گرم و قطر ۲.۶ میلیمتر) و در سه حالت خوابیده، زانوزده و ایستاده برگزار می گردد.

دارت (Darts)

قرن ۱۸ میلادی سربازها در دوره های جنگ شیشه هایی گذاشته و با نشانه گیری و انداختن چوب کبریت داخل آن ها تفریح می کردند. این ورزش در بریتانیا آغاز شد و توسط مهاجرین به آمریکا رسید. تخته دارت ۶۲ قسمت دارد که هر کدام امتیاز مخصوص خود را داشته و دقت و آرامش در پرتاب صحیح بسیار تاثیرگذار است. در پرتاب دارت قرارگیری دست و پای مخالف اهمیت داشته و بازی با انداختن سه دارت در هر راند به صورت چرخشی شروع می شود. ارتفاع نقطه وسط تخته دارت تا زمین ۱۷۳ سانتیمتر و فاصله پرتاب کننده تا تخته حدود ۲۳۷ سانتیمتر باید باشد. جنس بورد از الیاف محکم کنفی است و قطر استاندارد آن حدود ۴۵۳ سانتیمتر است. این بازی در بین معلولین نیز برگزار می شود. پرطرفدارترین بازی های فکری و ورزش های نشانه گیری دارت ۳۰۱، ۵۰۱ و کریکت هستند. دارت از ۴ قسمت نوک، بارل، شافت، و فلایت تشکیل شده و هرکدام انواع مختلفی دارند و هر کس می تواند دارتی را که مورد علاقه اش است و با آن راحت تر است تهیه و استفاده کند.

گلف (Golf)

بازی گلف از سال ۱۴۱۳ در اسکاتلندبرای طبقه مرفه ابداع شد و در سال ۱۷۵۴ اولین باشگاه گلف در سنت اندروز اسکاتلند شروع به کار کرد. در بازی گلف بازیکنان تلاش می کنند تا با کمک چوب گلف توپ گلف را با چندین ضربه درون سوراخی بیاندازند. هدف از بازی فکری گلف پایین نگه داشتن تعداد ضربات و اجرای ضربات باارزش است. چرخش صحیح و چوب گیری خوب از اصول بازی موفق است. خونسردی و تمرکز حواس در ورزش های فکری اهمیت زیادی دارد. در یک دور بازی ۴ ساعته بازیکن گلف حدود ۸ کیلومتر پیاده روی می کند. زمین استاندارد گلف حدود سی تا چهل هزار مترمربع وسعت داشته و ۱۸ حفره دارد که فاصله های آن ها از هم بین ۱۰۰ تا ۶۰۰ یارد متغیر است. ۱۴ چوب گلف در ساک گلف بازان قرار دارد که هر کدام برای زدن ضربه ای متفاوت در نظر گرفته شده است.در مسیر رسیدن به سوراخ هدف موانع آبی، شنزار و چمنزارهای بلند طراحی می شود. سال ۱۳۰۴ انگلیسی ها اولین زمین گلف ایران را در مسجد سلیمان پایه ریزی کردند و سال ۱۳۷۴ فدراسیون گلف ایران برای ورزش های نشانه گیری تاسیس شد.